Сè повеќе жени во САД помлади од 50 години заболуваат од рак на дојка, а факторите на животниот стил како што се недоењето и одложувањето на бременоста може да придонесат, рече експерт за рак.

Доктор Ахмедин Џемал, коавтор на новиот извештај на Американското здружение за борба против ракот, кој се занимава со зачестеноста на оваа болест, рече дека физичката неактивност, лошата исхрана, консумирањето алкохол и пушењето се фактори на ризик за рак на дојка. Меѓутоа, наглото зголемување на бројот на случаи кај помладите жени може да биде поврзано со плодноста.

Други видови на рак, вклучувајќи го и ракот на дебелото црево и на грлото на матката, исто така се почесто се појавуваат кај младите, што дополнително го оптоварува т.н. „сендвич генерацијата“, луѓе кои се работоспособни и во репродуктивна возраст, а во исто време се грижат за малите деца и постарите родители.

Расте бројот на заболени

Иако стапката на смртност од рак на дојка падна за 44 отсто помеѓу 1989 и 2022 година благодарение на претходното откривање и напредните третмани, бројот на нови случаи сè уште се зголемува. Од 2012 до 2021 година, стапките на рак на дојка се зголемувале за 1 отсто годишно, при што најбрзото зголемување е забележано кај жените под 50 години, со стапка на раст од 1,4 отсто. Сепак, апсолутниот ризик за оваа возрасна група е сè уште низок. Извештајот покажува дека приближно 6,5 жени во нивните 20-ти на 100.000 ќе бидат дијагностицирани со рак на дојка.

Џемал, кој исто така е виш потпретседател за надзор и здравствена правичност во Американското здружение за рак, рече дека зголемувањето е „загрижувачко“, но дека ракот на дојката често се лекува и дека превенцијата е клучна. Тој ја нагласува важноста од намалување на факторите на ризик и препорачува мамографија на секои две години, почнувајќи од 40 години.

Според извештајот, околу 310.720 нови случаи на рак на дојка се очекуваат во САД во 2024 година, а се предвидува дека околу 42.250 жени ќе умрат од оваа болест. Ракот на дојката е втор најчест рак кај жените во САД, додека мажите исто така можат да го добијат, иако случаите се ретки.

Доењето има заштитен ефект

Врската помеѓу раѓањето деца и ризикот од рак на дојка е сложена, но одредени фактори, како што е возраста на жената при раѓање, може да влијаат на ризикот. Доктор Хана Муди, шеф на науката и здравствената едукација во добротворната организација Рак на дојка Велика Британија (Breast Cancer UK), истакнува дека факторите како што се недоењето и подоцнежната бременост не се единствените причини за зголемување на случаите на рак на дојка. Начинот на живот и факторите на животната средина исто така играат важна улога.

Доењето има заштитен ефект против ракот на дојката, вели Џемал, но стапката на доење е намалена во САД. Според Центарот за контрола и превенција на болести (ЦДЦ), само едно од четири американски новороденчиња биле исклучиво доени повеќе од шест месеци во 2019 година. Секои 12 месеци доење го намалува ризикот од рак на дојка за околу 4 отсто, според податоците од Рак на дојка Велика Британија.

Едно од можните објаснувања е дека доењето го намалува вкупниот број на менструални циклуси во текот на животот на жената. Повеќекратните циклуси ја зголемуваат изложеноста на хормоните естроген и прогестерон, кои се поврзани со поголем ризик од рак на дојка.

Сè повеќе луѓе одлучуваат да немаат деца или да ги имаат подоцна во животот. Извештајот на американското Биро за попис на населението од 2022 година покажува дека стапката на плодност (фертилитет) кај жените во нивните 20-ти опаднала за 43 отсто помеѓу 1990 и 2019 година, додека се зголемила за 67 отсто кај жените на возраст од 35 до 39 години.

Намалувањето на стапката на плодноста може да придонесе за зголемување на бројот на случаи на рак на дојка кај помладите жени, бидејќи подоцнежната бременост претставува познат фактор на ризик. Жените кои не родиле или кои го родиле своето прво дете по 30-тата година имаат малку поголем ризик од рак на дојка, додека повеќекратната бременост и раната бременост го намалуваат ризикот, се наведува во текстот на „Бизнис инсајдер“.