Министрите за надворешни работи на Грција и Турција добија задача да разговараат за поморските граници и разграничувањето на континенталните гребени, по минатонеделната кратка, но клучна средба меѓу премиерот Кирјакос Мицотакис и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган на маргините на Генералното собрание на Обединетите нации во Њујорк.

Тоа означи значаен чекор напред во долгогодишниот територијален спор меѓу двете земји за поморските зони во Егејското и источното Средоземно Море, пренесува Катимерини. 

Мицотакис и Ердоган ги овластија нивните министри за надворешни работи, Јоргос Герапетритис и Хакан Фидан, да се вклучат во преговарачки процес во две фази. Првата фаза ќе ги постави темелите, фокусирајќи се на поставувањето на правната и процедуралната рамка за разговорите.

Централно место во оваа фаза ќе биде одредувањето на применливото меѓународно право и воспоставувањето на можноста за упатување на какви било нерешени прашања до меѓународен суд, како што е Меѓународниот суд на правдата во Хаг или Меѓународниот трибунал за поморското право во Хамбург.

Втората фаза ќе започне на почетокот на 2025 година, по состанокот на Советот за соработка на високо ниво Грција-Турција во јануари. Оваа фаза би вклучувала подетални преговори, вклучително и дискусии за конкретни мапи и технички детали во врска со разграничувањето на поморските зони. Двете земји се надеваат дека овие дискусии ќе донесат јасност на спорното прашање за преклопување на тврдењата, што ги подгрева тензиите со децении.

Историски гледано, преговорите за поморските граници меѓу Грција и Турција беа полни со тешкотии, со различни напори застојат поради длабоките разлики. Прашањето дополнително се комплицира со различните толкувања на меѓународното право, особено во однос на територијалните води и ексклузивните економски зони (ЕЕЗ) во Егејското Море и Источниот Медитеран.

Споредено со претходните напори, сегашната дипломатска иницијатива има обновено чувство за цел. Двете страни пристапуваат кон разговорите со внимателен оптимизам, имајќи ја предвид геополитичката важност на регионот и потенцијалните економски придобивки од неискористените енергетски ресурси во спорните води. Акцентот на меѓународните правни рамки и мултилатералната дипломатија, во комбинација со вклучување на технички експерти, се гледа како начин да се деполитизира процесот и да се фокусира на практични решенија.

Времето на овие преговори е значајно, со пошироки регионални и меѓународни импликации. Претстојните претседателски избори во САД додаваат дополнителен слој на неизвесност, бидејќи и Грција и Турција одржуваат силни стратешки односи со Вашингтон. Резултатите од изборите би можеле да влијаат на траекторијата на преговорите, особено ако промените во американската надворешна политика влијаат на источниот Медитеран.