Книжарници, антикварници, полици со книги на улица… Велшкиот град Хеј-он-Вај е познат како „градот на книгите“ и е сон на секој љубител на книгите и читањето, пишува „Путни кофер“.

Според некои податоци има најголем број книжарници по квадратен метар во целиот свет, а познат е и по одржувањето на литературниот фестивал „Хеј“, кој секое лето го посетуваат околу 80 илјади луѓе. Покрај сето тоа, Хеј-он-Вај е живописен град опкружен со зеленилото на Велс, со шармантна архитектура и многу посебна атмосфера.

Првата книжарница е отворена во 1962 година

Приказната за врската помеѓу ова место и книгите започнала во 1962 година, кога човек по име Ричард Бут ја основал првата книжарница и ја нарекол „Стара противпожарна станица“ (Old Fire Station). По неа биле отворени уште неколку и градот во седумдесеттите веќе станал познат како „град на книгите“. Тие и денес се негова најголема атракција.

Денес во градот има 25 книжарници со само 1.500 жители, а во минатото имало дури 40. Има и голем број штандови за книги. Најголемите се отворени 363 дена во годината, а во лето остануваат отворени до доцна во ноќта и стануваат центри на општествениот живот. Некои имаат специјализирана литература, други имаат општа понуда, но секој навистина може да најде нешто за себе на полиците.

Хеј-он-Вај лежи, како што сугерира името на градот, на бреговите на реката Вај во близина на границата со Англија и Велс. Првите записи за градот датираат од 11 век, а неговата долга и често бурна историја и денес е видлива на неговите улици. Најголема атракција е замокот изграден кон крајот на 11 и почетокот на 12 век. Друга важна знаменитост е англиканската црква Света Марија со интересна квадратна кула. Стара е околу 500 години, но во еден момент била речиси уништена, потоа служела како училишна зграда, а дури во 1884 година била обновена, зголемена и оттогаш повторно се користи како сакрален објект.

Сите овие градби се интересни, но причината поради која овој град секоја година го посетуваат повеќе од половина милион луѓе се книгите. Освен во класични книжарници и антикварници, може да се купат и на штандови. Посебно популарни и шармантни се „чесните книжарници“, оние кои немаат продавачи. Станува збор за отворени полици поставени на јавни места, од кои луѓето можат да го земат она што ги интересира и да остават пари во назначениот контејнер.

Градот е најживописен за време на Фестивалот на сеното, кој се одржува секоја година на крајот на мај и почетокот на јуни. Тој веќе стана бренд за себе и редовно посетува други градови и земји. За неколку дена, колку што трае настанот, велшкиот град го посетуваат околу 80 илјади луѓе, писатели, издавачи и љубители на книги од целиот свет. Некогаш фестивалот го посетил и поранешниот американски претседател Бил Клинтон, кој го опишал „Вудсток на умот“.